انواع سیستم های گرمایشی قابل استفاده در مرغداری

در صنعت مرغداری نیاز به گرمایش به خصوص در دوران ابتدایی جدا شدن جوجه از مرغ و نیاز فراوان جوجه به گرما برای رشد کافی بسیار مهم می باشد. سیستم های گرمایشی مختلفی برای مرغداری وجود دارند که می توان با توجه به پارامترهایی مانند ابعاد، میزان گرمای مطلوب مورد نیاز و… مناسب ترین سیستم گرمایش را برای مرغداری انتخاب نمود. به علاوه هزینه های اولیه ارزانتر و دارا بودن صرفه اقتصادی و همچنین راحت بودن سرویس دهی و کنترل جوجه ها و دارا بودن استاندارد های لازم در انتخاب سیستم گرمایشی بسیار مهم می باشد.

سیستم گرمایش موضعی در مرغداری

معروف ترین سیستم گرمایشی در مرغداری مادر مصنوعی با سوخت فسیلی می باشد. اجزای مادر مصنوعی شامل چتر مادر مصنوعی، منبع تولید حرارت از سوخت و قلاب آویز یا چهارچوب می باشد. مادر مصنوعی یا به صورت آویز از سقف در سالن نصب می شود، یا در روی یک چهار پایه بر روی بستر قرار می گیرد و یا در انواع لوله های آب داغ، در نزدیکی کف بستر نصب می شود.

مادرهای مصنوعی بر اساس نوع سوخت مصرفی به انواع مادرهای گاز سوز، برقی، گازوییل سوز، با لامپ UV و مادر مصنوعی با استفاده از لوله های محتوی آب گرم در نزدیکی کف سالن تقسیم می شوند. چتر مادر مصنوعی به صورت یک صفحه تابشی عمل می نماید و گرمای تولیدی را به سمت جوجه و بستر هدایت می کند. در حقیقت چتر مادر مصنوعی کار متمرکز کردن حرارت به روی جوجه را برعهده دارد.

سیستم گرمایش کل سالن گرمایشی مرغداری

با این روش تمام سالن گرم می شود، این سیستم هم هزینه زیادی دارد و هم سوخت بیشتری صرف گرم نمودن فضای خالی می کند. سیستم های گرمایشی معمولا در داخل سالن نصب می شوند و هوای گرم به به وسیله هواکش دمنده و کانال به داخل سالن می رسد. انرژی مورد نیاز این وسایل از طریق گاز، گازوییل، مازوت، نفت و برق تأمین می گردد. از جمله این سیستم ها که گرما را در کل سالن فراهم می کنند می توان به چهارشاخ، هیتر کوره ای و کابینتی، هیترهای موشکی و هیترهای تابشی اشاره کرد.

• گرم کننده چهارشاخ گرمایشی مرغداری

در کشورمان در مرغداری های سنتی و نیمه سنتی از مادرهای مصنوعی گازی یا گازوییلی قدیمی که به چهار شاخ معروف اند، استفاده می شود. ساختار اصلی این سیستم در واقع منبع حرارتی است که توسط چهارپایه بر روی کف سالن قرار می گیرد. بعضا از این گونه مادرهای مصنوعی برای گرمایش کل سالن و یا به عبارتی به عنوان سیستم گرمایش مرکزی نیز استفاده می شود که البته توزیع گرمای خوبی در کل سالن نخواهند داشت.

از معایب این سیستم گرمایشی می توان به احتمال ایجاد جرقه و آتش سوزی در سالن، استفاده از اکسیژن سالن برای سوخت و بالابردن شانس ابتلای جوجه ها به عوارض ناشی از هیپوکسی، عدم امکان کنترل اتوماتیک دما در سالن و نیاز به صرف وقت و رسیدگی مداوم از سوی مرغدار یا کارگر، عدم توزیع یکنواخت گرما در سالن، بازده پایین تبدیل سوخت به حرارت و اتلاف انرژی بسیار زیاد، کارا نبودن در سیستم تهویه تونلی و خاموش شدن مکرر و رها شدن گازهای سمی حاصل از سوخت در سالن در صورت عدم تعبیه دودکش برای دستگاه، اشاره کرد.

• هیتر کوره ای گرمایشی مرغداری

هیتر مرغداری از اجزاهای مختلفی مانند مشعل، دیگ فلزی، مجموعه ای لوله های موازی، فن پرقدرت، ترموستات و تابلوی برق تشکیل شده است. حرارت ناشی از سوختن گاز یا گازوییل هوای ورودی را گرم کرده و با فشار فن این هوای گرم شده به داخل سالن هدایت می شود. هوای گرم با عمل چرخش در سالن حرارت را به نقاط مختلف سالن انتقال می دهد. این دستگاه در سیستم های تهویه تونلی کاربرد زیادی دارد.

محفظه ی احتراق از لوله های هوای گرم جداست، لذا گاز حاصل از احتراق وارد سالن نمی شود. به طور معمول کابینت و محفظه ی احتراق این دستگاه ها در پیش سالن و یا بیرون از سالن قرار داده می شود و بنابراین از اکسیژن سالن برای اشتعال استفاده نمی شود. البته کابینت را در برخی از مرغداری ها در خود سالن قرار می دهند که این کار توصیه نمی شود. بیشتر مرغداری های کشور از این نوع هیتر استفاده می کنند. بعضی از این نوع هیترها مشعل های دوگانه سوز دارند و قدرت گرمادهی این هیتر ها از ۵۰ تا بیش از ۷۰۰ هزار کیلوکالری در ساعت می رسد.

• هیتر موشکی مرغداری

هیتر موشکی مرغداری انواع دیگری از دستگاه های حرارتی هستند که از آن ها در سالن مرغداری ها استفاده می گردد. شکل آن ها به صورت استوانه می باشد که معمولا از سقف آویزان می گردند و دارای قدرت و توان متفاوتی می باشند. هیتر موشکی از نظر نوع مصرف سوخت به انواع هیتر موشکی نفت سوز، گازسوز و گازوییل سوز تقسیم می شود.

از جمله مزایای هیتر موشکی دارا بودن سنسورهای حرارتی برای روشن و خاموش شدن اتوماتیک دستگاه بدون نیاز به تکنسین می باشد. قدرت پرتاب هوا در این سیستم به وسیله ی فن آکسیال یا سانتریفیوژی به خوبی تامین می گردد و هوای گرم را ۴۰ تا ۵۰ متر در طول سالن پرتاب می کند.

هیترهای موشکی در دو نوع اگزوزدار و فاقد اگزوز عرضه می شوند که توصیه می شود که از نوع اگزوزدار آن استفاده کنید، زیرا گازهای سمی حاصل از سوخت را از طریق لوله ی اگزوز به بیرون از سالن انتقال می دهد. همچنین باید به این نکته توجه نمود این دستگاه باید دارای لوله های تأمین اکسیژن مورد نیاز برای اشتعال از بیرون مرغداری باشد. درگذشته که لوله ی مجزا در نظر گرفته نمی شد گاهی مشکلات آسیت و مشکلات دیگر در ارتباط با کمبود اکسیژن هوای داخل سالن و هایپوکسی پرندگان به وجود می آمد. برخی مدل های قابل حمل یا پرتابل باكدار از این سیستم نیز در بازار موجود است

• سیستم های تابشی گرمایشی مرغداری

در این سیستم های گرمایش مرغداری به جای گرم کردن و جابه جا کردن هوای گرم، گرما را مستقیما به بدن پرنده می تابانند. سیستم های تابشی لوله ای در دهه های اخیر ابداع شده اند و علاوه بر سالن های مرغداری در ورزشگاه ها، پایانه ها و مراکز خرید در مناطق سردسیر نیز کاربرد دارند. این سیستم ها به دلیل این که از یک مدار بسته جهت سوختن گاز در داخل خود بهره می برند دارای مزایای بسیاری هستند.

• اشعه مادون قرمز در مرغداری

اشعه مادون قرمز به وسیله فلزخاصی که در ساخت لوله های این دستگاه ها به کار رفته تولید می شود و توسط صفحه انعکاس دهنده ای که در بالای لوله ها تعبیه میشود به کف تابانده می شود. حرارت تولید شده به وسیله این سیستم بسیار سالم می باشد و بهترین توزیع و پخش گرما را از بالا به پشت جوجه ها خواهد داشت.این سیستم هم اکنون در اکثر کشورهای پیشرفته و سردسیر دنیا نظیر کانادا و روسیه جهت گرمایش سالن های مرغداری مورد اقبال قرار گرفته و در سطح وسیعی جایگزین سیستم های گرماساز پیشین شده است.

مقالات علمی نشان داده است که استفاده از این سیستم ها در مقایسه با منابع گرمایشی دیگر سبب کاهش ضریب تبدیل و افزایش سرعت رشد در ماکیان گوشتی می گردد، همچنین استفاده از این سیستم ها به جهت صرف انرژی کمتر سبب صرفه جویی در هزینه ها به میزان بسیار زیاد می شوند.

• سیستم­ گرمایش از کف مرغداری

این سیستم ­ها در ابتدا برای گرم نمودن منازل و ساختمان­ ها برای مصارف انسانی طراحی شد اما استفاده از این سیستم در صنعت طیور جای بحث دارد، جوجه ها بیشتر گرمای بدن خود را از طریق کلیه ­ها و ریه‌‌ها که در پشت بدن قرار دارند با محیط تبادل می­کنند. در طبیعت نیز مرغ مادر گرمای بدنش را به پشت جوجه‌های خود انتقال می­دهد و شاید به همین دلیل تامین گرما از کف برای جوجه­ های جوان کار چندان منطقی ای نباشد، ضمن این که در صورت گرمای زیاد از کف مشکلات ناشی از تبخیر زیاد از بستر نظیر بستر خشک، رطوبت زیاد هوای سالن و مشکلات مربوط به کف پای پرندگان می ­تواند بروز پیدا کند. از طرفی هزینه ساخت و نگه­داری این سیستم زیاد می­ باشد و در صورت بروز مشکل در حین پرورش، مشکلات نشت یابی و غیره را در برخواهد داشت.